Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010

Fear of fear - Rainer Werner Fassbinder 1975


Στο Fear of fear παρακολουθεί ο Fassbinder την σταδιακή ψυχική κατάρρευση της Margot Staudte, μιας τυπικής μικρο-αστικής νοικοκυράς. Επιλέγει να το κάνει αυτό ακολουθώντας την αφηγηματική λογική ενός κλασικού μελοδράματος, θέλοντας έτσι να αποδώσει και φόρο τιμής στον μεγάλο αριστοτέχνη του μελοδράματος, τον Daglas Sirk, τον οποίο ο Fassbinder έχει δηλώσει ότι θαυμάζει απεριόριστα.
Το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει η ηρωίδα είναι συνηθισμένο για μια μικροαστική οικογένεια και ικανό να προσφέρει στην Margot μια τυπική αλλά συνάμα και μια ευτυχισμένη ζωή με τον άντρα της, τον οποίο λατρεύει, και την κόρη της. Τα προβλήματα όμως ξεκινάνε με την γέννηση του δεύτερου παιδιού της οπότε η Margot αρχίζει να αισθάνεται έναν απροσδιόριστο φόβο που της αναστατώνει ολόκληρη τη ζωή της τελικά. Μια συνηθισμένη επιλόχεια κατάθλιψη αρχίζει να την κατατρώει κυρίως λόγω του φόβου της ότι μπορεί να χάσει το μυαλό της και οπότε να μην μπορεί να σταθεί δίπλα στα παιδιά και τον σύζυγό της. Ξεκινάει έτσι λοιπόν ο Fassbinder ένα εκπληκτικό σχόλιο πάνω στην σύγχρονη κοινωνία, την μοναξιά και την έλλειψη επικοινωνίας.
Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει την Margot και τις ψυχολογικές διακυμάνσεις που περνάει. Μόνο η ίδια και η κόρη της αντιλαμβάνονται το πρόβλημά της, κάτι που φαίνεται και από το εξαιρετικό εύρημα της προσωποποίησης του προβλήματoς κaι της ψυχικής ασθένειας της Margot. Όλοι γύρω της είναι ανίκανοι να επικοινωνήσουν πραγματικά και ζουν τις ζωές τους προβάλλοντας πάνω στους ανθρώπους τα κοινωνικά στερεότυπα που περιμένουν ότι θα συνατήσουν χωρίς να μπουν στη διαδικασία να εξετάσουν τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους και να καταλάβουν την ψυχοσύνθεσή του. Ο σύζυγος αδυνατεί να διαγνώσει την κατάθλιψη της Margot θεωρώντας ότι δεν έχει κανένα λόγο να μην είναι ευτυχισμένη. Η μητέρα και η αδερφή του που ζουν στο πάνω διαμέρισμα κατακρίνουν την Margot επειδή δεν ενσαρκώνει το πρότυπο της κλασικής νοικοκυράς που αυτές έχουν δημιουργήσει μέσα στο μυαλό τους. το ίδιο κάνει όμως και η Margot σε σχέση με τον γιατρό με τον οποίο αναπτύσσει μια ιδιαίτερη σχέση βλέποντάς τον σαν το μοναδικό αδιέξοδο από το πρόβλημά της, χωρίς όμως να είναι ικανή να αντιληφθεί τι μπορεί να περνάει από το δικό του μυαλό.
Καταλήγει έτσι ο Fassbinder στην υιοθέτηση μιας απαισιόδοξης στάσης απέναντι στην κοινωνία και το μέλλον της, καταδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι δεν βρίσκουν κανένα άλλο διέξοδο από την μάστιγα της σύγχρονης εποχής, την κατάθλιψη, από αυτήν που τα φάρμακα τους προσφέρουν, προβλέποντας έτσι την ανάδυση μιας ψυχολογικά καταρρακωμένης και χημικά εξαρτημένης γενιάς.

Το μεγαλύτερο ατού της ταινίας είναι η ερμηνείας της Margit Carstensen που υποδύεται την Margot, η οποία μας προσφέρει μια εξαιρετική, εσωτερική και εύθραυστη ερμηνεία. Με το βλέμμα της και τις κινήσεις της καθοδηγεί τον θεατή σε αυτό το χρονικό της ψυχολογικής της κατρακύλας χωρίς να υπερβάλλει ή να υποπίπτει σε προσπάθειες εύκολου επηρρεασμού ούτε στιγμή.
Η σκηνοθεσία του Fassbinder είναι σχετικά απλή, επικεντρωμένη στην ηρωίδα του, αλλά λόγω της εξαιρετικής ερμηνείας της Carstensen κερδίζει τελικά το στοίχημα. Έχω μια τεράστια ένσταση σε σχέση με μια σκηνοθετική επιλογή του (σχετικά με την αποτύπωση της ψυχικής ασθενειας στην κάμερα) αλλά φαντάζομαι ότι έγινε λόγω της ανάγκης να απευθυνθεί η ταινία στο ευρύ κοινό μιας και ήταν τηλεοπτική και όχι κινηματογραφική παραγωγή. Παρόλο πάντως που είναι τηλεοπτική παραγωγή και για αυτό το λόγο δεν είχα μεγάλες προσδοκίες, η ταινία είναι πραγματικά εξαιρετική.

2 σχόλια:

academy είπε...

καλησπέρα king!
Οτι έχω δεί απο τον συγκεκριμένο σκηνοθέτη το έχω βιώσει στη κυριολεξία.Το συγκεκριμένο δεν το έχω δεί αλλα ποιός ξεχνάει την χρονιά μετα 13 φεγγάρια και τον Καυγατζή???Κανείς...

King Ink είπε...

Ποιός ξεχνάει και την Hanna Schygulla; Κανείς...