Agora - Alejandro Amenabar 2009

Πέντε ολόκληρα χρόνια πήρε στον Alejandro Amenabar να ολοκληρώσει την έρευνά του για την σημαντική προσωπικότητα της Υπάτιας και τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν στην ταραγμένη από τον θρησκευτικό φανατισμό και την μισαλλοδοξία Αλεξάνδρεια. Φαίνεται λοιπόν ότι αξιοποίησε πλήρως τον χρόνο του καταφέρνοντας να μας παρουσιάσει μια σοβαρή και ολοκληρωμένη εικόνα της ταραγμένης εκείνης εποχής (γύρω στο 400 μ.Χ.) κρατώντας άψογα τις ισορροπίες ανάμεσα στην αποτύπωση των πολιτικών παιχνιδιών, των θρησκευτικών ανταγωνισμών και της πλήρους ανάπτυξης των ανθρώπινων χαρακτήρων.
Περιγράφει την αναταραχή που βίωνε η Αλεξάνδρεια την εποχή εκείνη μετά την άρση του παράνομου χαρακτήρα της Χριστιανικής πίστης και την ανάδυση μιας πολυπληθούς ομάδας Χριστιανών που μετά από χρόνια καταπίεσης, επιθυμούσαν πλέον να καταλάβουν μια ανώτερη θέση στην εξουσία αλλά και στην κοινωνία ολόκληρη, έστω κι αν έπρεπε να την καταλάβουν με τη βία. Η σταδιακή επικράτηση του Χριστιανισμού και οι αντιπαλότητες μεταξύ των διαφορετικών ομάδων αναλύονται με έναν εξαιρετικό τρόπο στοχοποιώντας την συμπεριφορά της μάζας και την δύναμη επηρρεασμού που έχουν πάνω της δεινοί ρήτορες με τάσεις τυχοδιωκτισμού και εξουσιολαγνείας.
Όλα αυτά παρουσιάζονται με αφορμή την παρουσία μιας ξεχωριστής προσωπικότητας της φιλοσοφίας και των επιστημών, της Υπατίας της Αλεξάνδρειας, μιας κορυφαίας μορφής ειδικά στο χώρο της αστρονομίας. Η Υπατία, την οποία υποδύεται εξαιρετικά η Rachel Weisz, με την στάση της συνθέτει ένα μανιφέστο πρώιμου φεμινισμού. Είναι μια φιλόσοφος με ευρύτατο πνεύμα, διαπνεόμενη από έντονες ανησυχίες που της γεννούν την ανάγκη για σημαντικές φιλοσοφικές και επιστημονικές αναζητήσεις αψηφώντας τον ρόλο που η κοινωνία της εποχής θέλει να την αναγκάσει να παίξει. Αποδεικνύει ότι η πνευματική της καλλιέργεια είναι τόσο βαθιά και πλούσια που σε αντίθεση με όλους τους άλλους ήρωες της ταινίας, παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, δεν θυσιάζει τα πιστεύω της ούτε παρασύρεται από την ψυχολογία της μάζας που οδηγεί όλους τους υπόλοιπους σε λανθασμένες αντιδράσεις ή σε αντίθετους με τα πιστεύω τους συμβιβασμούς.
Δεν μπορώ να τοποθετήσω το σχόλιο που επιθυμεί να κάνει ο Amenabar με την ταινία του στην σκληρότητα των Χριστιανών βλέποντας την ταινία σαν μια επίθεση εναντίον του Χριστιανισμού καθώς κάτι τέτοιο μου φαίνεται αρκετά επιφανειακό σε σχέση με αυτό που πραγματικά η ταινία αποπνέει. Τα γεγονότα που παρουσιάζει είναι πραγματικά χωρίς υπερβολές και ιστορικές ανακρίβειες, οπότε μιλάνε από μόνα τους. Τα πλάνα όμως του Amenabar και ο τρόπος με τον οποίο επιλέγει να παρουσιάσει τα γεγονότα συνθέτουν ένα παναθρώπινο σχόλιο για την αχρειότητα του ανθρώπου και το αποτέλεσμα που έχουν στον ανθρώπινο πολιτισμό οι κάθε είδους ιδεολογίες και ο φανατισμός με αυτές. Οι άνθρωποι χάνουν την λογική τους ανεξάρτητα αν είναι αμόρφωτοι όπως οι μάζες που σαν πρόβατα κατευθύνονται ή μρφωμένοι που δεν έχουν όμως το σθένος και την καλλιέργεια να μείνουν τελικά συνεπείς στα πολιτισμικά διδάγματα που για χρόνια υπηρετούσαν στην θεωρία. Μόνο η Υπατία μένει σταθερή αποτελώντας μια φωτεινή εξαίρεση στην πολιτιστική έκπτωση που κατέκλησε τους ανθρώπους, μη μπορώντας μόνη της να αποκρούσει ένα τεράστιο πισωγύρισμα που συντελέσθηκε στην ίδια την εξέλιξη του ανθρώπινου γένους. Το μύνημα είναι παναθρώπινο γιατί ό,τι έγινε στην Αλεξάνδρεια έγινε και σε όλα τα άλλα μέρη του κόσμου που από το μεγαλείο του κλασικού πολιτισμού περνούσαν σε μια μακρά περίοδο υποκουλτούρας και αδιόρατης θρησκευτικής καταπίεσης.
Μια πλήρη απογοήτευση για το ανθρώπινο είδος είναι αυτό που μου έμεινε μετά το τέλος της ταινίας βλέποντας ότι παρόλο που ζούμε στο 2010 η ανθρωπότητα εξακολουθεί ως έναν βαθμό να κινείται με τα ίδια άγρια ένστικτα που την χαρακτήριζαν χιλιάδες χρόνια πριν.
Απόρησα με τις κακές ή μέτριες κριτικές που διάβαζα για την ταινία αυτή γιατί εγώ είχα καιρό να δω ταινία που να με βάλει σε τόσες σκέψεις, κρατώντας παράλληλα και ένα πολύ υψηλό επίπεδο στην σκηνοθεσία, την φωτογραφία, το σενάριο και τις ερμηνείες, χωρίς να ξεπέφτει σε εύκολους επηρρεασμούς και ανούσιες ερωτικές ιστορίες προκειμένου να πουλήσει.