Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

Markisinnan de Sade - Ingmar Bergman 1992


Ο Ingmar Bergman πήρε το θεατρικό έργο του Yukio Mishima και έβαλε την προσωπική του πινελιά στην μετάφραση προκειμένου να αποτίσει έναν φόρο τιμής στον μεγάλο Ιάπωνα συγγραφέα. Επειδή η ενασχόλησή του με το θεατρικό αυτό έγινε με αφορμή την επέτειο από τα 20 χρόνια από τον θάνατο του Mishima, στόχος του ήταν να μας παρουσιάσει το έργο αυτό εμπλουτισμένο με στοιχεία της προσωπικότητας και των απόψεων του Mishima, προσδίδοντας στην τηλεοπτική αυτή μεταφορά έναν βαθύ συμβολικό χαρακτήρα σχετικά με την υποκρισία και κυνικότητα του σύγχρονου κόσμου, αλλά και των συνθηκών που υπογράμμισαν τον διχασμό των εθνών ανάμεσα στις παραδοσιακές αξίες και την πνευματική κενότητα της «μοντέρνας» ζωής που οδήγησαν στο ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
6 γυναίκες ξεδιπλώνουν σταδιακά τον χαρακτήρα τους μιλώντας για τον αφανή πρωταγωνιστή του έργου, τον Μαρκήσιο Ντε Σαντ. Η σύζυγός του, η αδερφή της, η μητέρα της, η υπηρέτριά τους και δύο γυναίκες βαθιά επηρεασμένες από τον Μαρκήσιο, η καθεμιά με τον δικό της τρόπο, δημιουργούν έναν καθαρά μπεργκμανικό κόσμο εσωτερικής αναζήτησης που καταλήγει να μας ξεδιπλώνει πλήρως τον χαρακτήρα τους, τα κρυμμένα μυστικά τους και τα βαθύτερα συναισθήματά τους. Παράλληλα όμως αναλύεται σε όλο της το εύρος και η πολύπλευρη προσωπικότητα του ίδιου του Μαρκησίου, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο σαγηνευτική την παρακολούθησή του έργου αυτού.
Οι σχέσεις μεταξύ των γυναικών παρουσιάζονται σε βάθος χρόνου, ξεκινώντας από την πρώτη καταδίκη του Μαρκησίου σε θάνατο από τον βασιλιά και τις προσπάθειές τους να τον σώσουν, και συνεχίζοντας κατά την διάρκεια όλων των επόμενων ετών που ο Μαρκήσιος ήταν κλεισμένος στην φυλακή μέχρι και το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης οπότε και απελευθερώθηκε.
Το έργο αυτό αποτελεί μια δυτική εκδοχή του Ιαπωνικού θεάτρου Noh. Ο Bergman σεβάστηκε πλήρως την φυσιογνωμία αυτή που ο Mishima έδωσε στο έργο του τηρώντας όλες σχεδόν τις φόρμες του θεατρικού αυτού είδους. Το σκηνικό είναι απόλυτα μινιμαλιστικό με την παρουσία μόνο δύο κωλώνων που διαχωρίζουν την σκηνή, η οποία διαρθρωμένη βάσει των κανόνων του θεάτρου Noh χωρίζεται σε 3 μέρη και της ζωγραφιάς ενός δέντρου στο βάθος. Γίνεται και χρήση δύο ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, της βεντάλιας ως όργανο υποβοήθησης της ερμηνείας και της μάσκας, αλλά με έναν πιο ελεύθερο τρόπο από ότι το Θέατρο Noh επιτάσσει.
Ενώ λοιπόν στο θέατρο Noh όλοι οι ηθοποιοί φοράν μάσκα, στο έργο αυτό με μάσκα εμφανίζεται μονάχα η Countess de Saint-Fond, η οποία αποτελώντας το alter-ego του Μαρκησίου, είναι απόλυτα ειλικρινής μέσα στην σεξουαλική απελευθέρωσή της και την υποτιθέμενη ηθική της κατάπτωση για την οποία όλη η κοινωνία την κατηγορεί. Όλες οι υπόλοιπες φοράν μάσκες καθημερινά στις κοινωνικές τους σχέσεις αλλά ακόμα και μπροστά στον ίδιο τους τον εαυτό. Οι μάσκες της υποκρισίας τους αρχίζουν να πέφτουν σταδιακά με καταλυτικό ρόλο σε αυτό να παίζει ο Μαρκήσιος, ο οποίος ακόμα και από απόσταση συνεχίζει να επηρεάζει τις γυναίκες αυτές.
Ασκείται μια έντονη κριτική στην κοινωνία αλλά και την ανθρώπινη φύση με το έργο αυτό, που σε συνδυασμό με την ομολογουμένως λίγο άσχετη εμφάνιση της ατομικής βόμβας οδηγεί τον θεατή σε μια συνειδητοποίηση των λόγων που οδήγησαν την ανθρωπότητα σε τέτοια επίπεδα αγριότητας.
Είναι αναμφίβολα ένα δύσκολο έργο αλλά ιδιαίτερα γοητευτικό οπτικά παρά την απλότητά του και πνευματικά διεγερτικό, όπως θα περίμενε κανείς άλλωστε στο άκουσμα των ονομάτων του Mishima και του Bergman. Θεώρησα αυτή την αναφορά στον Β' ΠΠ λίγο περιττή και αποπροσανατολιστική σχετικά με το νόημα του έργου όπως το είχα συλλάβει μέχρι την εμφάνιση της βόμβας. Το κακό είναι ότι δεν ξέρω αν θα πρέπει να το αποδώσω στον Bergman ή τον Mishima. Θα την βρω την άκρη, που θα πάει...
Αποτελεί πάντως μια ξεχωριστή και αξιομνημόνευτη ταινία, αντάξια της υπόλοιπης φιλμογραφίας του μεγάλου αυτού δημιουργού.

11 σχόλια:

academy είπε...

Ακόμα και στα τηλεοπτικά του ο bergman έγραφε ιστορία.Δεν το έχω δεί αλλά ποιός ξεχνάει το saraband?
Μέρα παρά μέρα και μια έκπληξη mr Ink έτσι?Κάπου θα σε πιάσω και θα την εχω δεί την ταινία που παρουσιάζεις!!:)

King Ink είπε...

Δεν μπορώ να ξεχάσω το Saraband γιατί απλά δεν το έχω δει...ακόμα.
Τόσες πολλές ταινίες και τόσος λίγος χρόνος.
Αυτό είναι το καλό με τον κινηματογράφο. Τόσες άγνωστες επιλογές που αξίζουν να βγουν στην επιφάνεια (και άλλες που αξίζουν να θαφτούν βαθιά βέβαια, αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα)

Simply Burgman είπε...

Μπέργκμαν+Μισίμα+Σαντ=ΟΥΑΟΥ!!!

King Ink είπε...

Συνδυασμός από τους λίγους ε Faunt;
Και το αποτέλεσμα ταιριαστό των προσδοκιών...οπότε όντως ουαου

Simply Burgman είπε...

Πραγματικά!Δεν το ήξερα καθόλου αυτό!Από Μπέργκμαν δεν έχω δει τηλεόραση,έχω ακούσει βέβαια για το Σάραμπαντ, αποσπάσματα του οποίου έχω δει σε ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ για τον μεγάλο Σουηδό. Έχει πολλές ταινίες ο άτιμος!

academy είπε...

Τι να πρωτοδούμε όντως?Θα πρέπει να καθιερωθούν ημέρες μαραθωνιου κινηματογραφικου κάθε εβδομάδα για να τα δούμε όλα τα διαμάντια.

argiris-cinefil είπε...

Τα θερμά μου χαιρετίσματα. King απ’ ότι έχω δει είσαι ένας σινεφίλ με σπάνιες κινηματογραφικές προτιμήσεις. Φαντάζομαι ότι στις περισσότερες από αυτές τις ταινίες δεν θα βρίσκεις ελληνικούς υπότιτλους. Μόνο το “Μαριονέτες” έχω δει από ταινίες του Μπέργκμαν που έχει γυρίσει για την τηλεόραση όπου το βρήκα καλό και μου άρεσε. Πάντως δεν είμαι από τους θερμούς υποστηρικτές του σινεμά του Μπέργκμαν. Είναι όντως εκρηκτικός ο συνδυασμός που αναφέρει ο Faunt. Θα ήθελα πολύ να δω κάποια στιγμή την ταινία του Paul Schrader το “Mishima: A Life in Four Chapters” γιατί έχω διαβάσει πολύ καλά λόγια.

King Ink είπε...

Γεια σου Αργύρη.
Οι ελληνικοί υπότιτλοι είναι μια πολυτέλεια που αναγκαστικά έχω εγκαταλείψει εδώ και πολύ καιρό προκειμένου να δω τις ταινίες που θέλω. Βγήκε σε καλό πάντως γιατί τα αγγλικά και τα γαλλικά μου έχουν βελτιωθεί πάρα πολύ με αυτόν τον τρόπο.
Εγω τι να πω για τον Bergman όταν τον θεωρώ τον κορυφαίο σκηνοθέτη όλων των εποχών;
Όσο για την ταινία του Shrader που λες... όπως λέγαμε και παραπάνω με τον φίλτατο academy τι να πρωτοδούμε; Θα ήθελα να την δω ή ακόμα καλύτερα να διαβάσω τα βιβλία του Mishima. Θα έρθει και η ώρα τους

argiris-cinefil είπε...

Bergman εσύ, Κιούμπρικ εγώ.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι και οι δύο είναι στις πρώτες θέσεις με τους κορυφαίους σκηνοθέτες όλων των εποχών.

Simply Burgman είπε...

King,πού μπορώ να τη βρω την ταινία; Υπάρχει ένα σάιτ με σπάνιες ταινίες που είχες αναφέρει κάπου,νομίζω...

Ο Μπέργκμαν δεν είναι απλός σκηνοθέτης:είναι φιλόσοφος και ψυχολόγος, πρωτίστως. Είναι, θα έλεγα, ο Ντοστογιέφσκι του Σινεμά, και για να ισορροπήσω την κατάσταση , ο δεύτερος αγαπημένος μου μετά τον Κιούμπρικ!:Ρ

King Ink είπε...

Aχ αυτός ο Stanley... 2-1 λοιπόν. Το δέχομαι γιατί ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος.
Faunt δύο είναι τα site από όπου τα κατεβάζω όλα αυτά.
Το surrealmoviez.info και το cinemageddon αλλά από ότι καταλαβαίνω είναι λίγο δύσκολα πλέον να κάνεις register.
για πιο γρήγορα πάντως χωρίς να περιμένεις να ανοίξει θέση σε κάποιο από αυτά δοκίμασε να κατεβάσεις με το cryptload τα rapid links από εδώ:
http://schahed.blog.de/2010/01/05/ingmar-bergman-markisinnan-de-sade-1992-aka-the-marquise-de-sade-for-tv-7676008/